NGHIÊN CỨU VI NHÂN GIỐNG LAN THANH TUYỀN (Grammatophyllum speciosum Blume) ỨNG DỤNG HỆ THỐNG NGẬP CHÌM TẠM THỜI

Tóm tắt

Lan thanh tuyền (Grammatophyllum speciosum Blume), còn được gọi là lan hổ, là một loại phụ sinh - sử dụng vật chủ làm giá thể - bản địa ở Đông Nam Á. Trong dịch chiết của loài lan này có chứa hoạt chất Gastrodin, đây là một loại polyphenol có khả năng loại bỏ chất oxy hoá có hại cho cơ thể, bảo vệ thành mạch máu, chống bệnh Alzheimer, chống bệnh Parkinson, v.v. Hiện nay, lan thanh tuyền ít được tìm thấy trong tự nhiên, cây bị khai thác triệt để vì mục đích thương mại. Nhu cầu thị trường Việt Nam về hoa lan là rất lớn, tuy nhiên lan thanh tuyền chưa được phổ biến. Việc nhân giống lan thanh tuyền ngoài tự nhiên gặp không ít khó khăn do hệ số nhân giống thấp. Nghiên cứu này được thực hiện để đánh giá tác động của nồng độ các chất điều hoà sinh trưởng thực vật khác nhau (benzyladenine, indol - 3 - butyric acid, napthalene acetic acid) và điều kiện nuôi cấy trên hệ thống ngập chìm tạm thời lên sự sinh trưởng và tạo cây hoàn chỉnh của cây lan thanh tuyền in vitro. Chồi lan thanh tuyền được khử trùng kép với dung dịch NaClO 2,5% trong 13 phút và NaClO 1,25% trong 5 phút cho hiệu quả tạo nguồn vật liệu ban đầu đạt tối ưu. Môi trường MS bổ sung 2,5 mg/L benzyladenine cho hiệu quả tái sinh chồi đạt tốt nhất. Môi trường MS bổ sung 2,0 mg/L benzyladenine kết hợp 0,2 mg/L napthalene acetic acid và mẫu được nuôi cấy trên hệ thống ngập chìm tạm thời với 6 lần ngập chìm trong 24 giờ, mỗi lần ngập chìm 10 phút cho hệ số nhân chồi đạt cao nhất. Chồi đơn in vitro được tạo rễ trên môi trường MS ½ bổ sung 0,5 mg/L napthalene acetic acid. Kết quả nghiên cứu góp phần xây dựng quy trình nhân giống in vitro lan thanh tuyền hoàn chỉnh, đồng thời cung cấp cây giống chất lượng, ổn định về mặt di truyền, góp phần bảo tồn và phát triển loài lan quý này.